แผนยุทธศาสตร์ของมูลนิธิโครงการหลวง

มูลนิธิโครงการหลวงได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์ที่สอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์ชาติ แผนปฏิรูปประเทศ และเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยเหล่าอาสาสมัครและผู้ปฏิบัติงานในมูลนิธิร่วมกันจัดทำแผนกลยุทธ์ เพื่อนำพาการปฏิบัติงานของฝ่ายต่าง ๆ ในองค์กร ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ผลักดันแผนงานสู่การปฏิบัติที่เป็นจริง บรรลุภารกิจที่ตั้งไว้ คือ การพัฒนาความเป็นอยู่ของเกษตรกร ชุมชน และสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ปฏิบัติงาน คือ สถานีเกษตรหลวงและศูนย์พัฒนาโครงการหลวง จำนวน 39 แห่ง ในพื้นที่ 6 จังหวัดภาคเหนือ ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน แม่ฮ่องสอน พะเยา และตาก ครอบคลุม 463 กลุ่มบ้าน ประชากรกว่า 192,000 คน

แผนยุทธศาสตร์โครงการหลวง ระยะ 4 ปี (2562-2565) ประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์สำคัญ คือ 

(1) ยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ และนวัตกรรมที่เหมาะสมต่อพื้นที่สูง 

โดยเน้นงานวิจัยและพัฒนาที่ต่อยอดจากเดิมและพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการรองรับการเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม รวมทั้งเพื่อให้คนและชุมชนบนพื้นที่สูงนำไปใช้ประโยชน์ในการดำรงชีวิต ประกอบด้วยแผนยุทธศาสตร์จำนวน 5 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การวิจัยและปรับปรุงพันธุ์พืชและสัตว์เขตหนาวและกึ่งหนาว ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมบนพื้นที่สูง ให้มีคุณภาพสูง และสอดคล้องกับความต้องการของตลาดและผู้บริโภค
• แผนงานที่ 2 การวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ นวัตกรรม และระบบ การเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
  
• แผนงานที่ 3 การวิจัยและพัฒนาสังคมของชุมชนโครงการหลวง โดยศึกษาการฟื้นฟูและรักษาวัฒนธรรมชนเผ่า และการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปเป็นหลักในการดำรงชีวิต
• แผนงานที่ 4 การวิจัยการฟื้นฟูและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ทั้งดิน น้ำ และป่าต้นน้ำลำธารในพื้นที่ชุมชน เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและยั่งยืน
• แผนงานที่ 5 การวิจัยและพัฒนาการสร้างมูลค่าเพิ่มในผลผลิตของเกษตรกร ตลอดจนการต่อยอดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น และจากความหลากหลายทางชีวภาพบนพื้นที่สูง

(2) ยุทธศาสตร์การพัฒนาอาชีพบนฐานความรู้ที่เหมาะสมต่อสภาพภูมิสังคมและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม 

โดยการใช้ประโยชน์จากผลการวิจัยและการพัฒนาต่าง ๆ นำไปถ่ายทอดสู่เกษตรกรให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม หมายถึง ระดับความหนาวเย็นของภูมิอากาศ ความอุดมสมบูรณ์ของดินน้ำ และความใกล้หรือไกลต่อตลาด รวมถึงทัศนคติและความชำนาญของเกษตรในแต่ละแห่ง ซึ่งจะทำผลผลิตของเกษตรมีความโดดเด่นเฉพาะแห่งมีคุณภาพสูงและง่ายต่อการจำหน่าย ประกอบด้วยแผนยุทธศาสตร์จำนวน3 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การพัฒนาและส่งเสริมการปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์แบบประณีตภายใต้มาตรฐานอาหารปลอดภัย และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมต่อสภาพภูมิสังคมของแต่ละพื้นที่
• แผนงานที่ 2 การพัฒนาและส่งเสริมอาชีพนอกภาคการเกษตร โดยการฟื้นฟูวัฒนธรรมของชนเผ่า รักษาเอกลักษณ์ชนเผ่า และสามารถสร้างเป็นรายได้เสริมแก่ครัวเรือน
• แผนงานที่ 3   การพัฒนาและแปรรูปผลิตภัณฑ์ เพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตผลตลอดห่วงโซ่การผลิตและการตลาด ทั้งในระดับครัวเรือนเกษตรกรระดับชุมชนและระดับประเทศ

(3) ยุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชนโครงการหลวงให้สามารถพึ่งตนเอง และเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้

เพื่อให้ชุมชนโครงการหลวงไปสู่ต้นแบบของการพัฒนาพื้นที่สูงที่ยั่งยืน เน้นการวางรากฐานภายใต้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช  บรมนาถบพิตร  ที่ทรงพระราชทานไว้ให้แก่ประชาชน เพื่อให้ดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ประกอบด้วยแผนยุทธศาสตร์จำนวน 4 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การส่งเสริมการเรียนรู้ในการดำรงชีวิตตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้เป็นชุมชนที่มีความสุขและยั่งยืน 
• แผนงานที่ 2การเสริมสร้างความเข้มแข็งของคนและชุมชน ในด้านสังคม การศึกษา และสาธารณสุข 
• แผนงานที่ 3 การพัฒนาชุมชนโครงการหลวงให้เป็นชุมชนคาร์บอนต่ำและยั่งยืนในทุกมิติ
• แผนงานที่ 4การพัฒนาระบบการเรียนรู้งานโครงการหลวง ให้เป็นรูปแบบการปฏิบัติที่ดี เพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมบนพื้นที่สูงอย่างยั่งยืน ทั้งในระดับชาติและนานาชาติ

(4) ยุทธศาสตร์การฟื้นฟู รักษาสิ่งแวดล้อมในชุมชน และป่าต้นน้ำลำธารให้มีความสมบูรณ์ 

โดยเฉพาะการปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่เกษตรกรผู้ปลูก และเป็นป่าต้นน้ำลำธาร เป็นการกำหนดเขตการใช้ประโยชน์ที่เหมาะสม มีระบบควบคุมการใช้ประโยชน์ที่เหมาะสม รวมถึงการฟื้นฟูดูแลรักษาสภาพแวดล้อมทั้งในระดับครัวเรือนและชุมชนให้สะอาดและน่าอยู่ เพื่อเข้าสู่ยุคสังคมคาร์บอนต่ำ ประกอบด้วยแผนยุทธศาสตร์จำนวน  3 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การกำกับดูแล และประสานงานการใช้ประโยชน์ที่ดินให้ถูกต้อง โดยการมีส่วนร่วมของภาครัฐและชุมชน
• แผนงานที่ 2การรณรงค์ ฟื้นฟู และรักษาสภาพแวดล้อมของชุมชน ทั้งดิน น้ำ ป่าต้นน้ำ ลำธาร และความหลากหลายทางชีวภาพบนพื้นที่สูง โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน
• แผนงานที่ 3การพัฒนา สนับสนุน และส่งเสริมการปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ตามแนวพระราชดำริ

(5) ยุทธศาสตร์การบริหารจัดการการตลาดเพื่อสังคม 

โดยมูลนิธิโครงการหลวง มุ่งการดำเนินงานเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่เกษตรกรในการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพผลผลิต มีการจัดการผลผลิตที่มีประสิทธิภาพ การขนส่งและกระจายสินค้าที่ดี ตลอดจนการสร้างมูลค่าเพิ่มผลผลิตของเกษตรกร เพื่อรองรับสภาพการแข่งขันจากระบบการค้าเสรี และลดการเสียเปรียบของชุมชนที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ห่างไกลและทุรกันดารประกอบด้วยแผนยุทธศาสตร์จำนวน  3 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว และพัฒนาระบบโลจิสติกส์ ตลอดจนห่วงโซ่ของอุปสงค์และอุปทาน
• แผนงานที่ 2 การขยายขอบข่ายในกิจกรรมเดิม โดยการเพิ่มผลิตภัณฑ์/ผลิตผลใหม่ที่ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคหรือกลุ่มลูกค้า และขยายตลาดใหม่ 
• แผนงานที่ 3 การพัฒนาระบบการบริหารจัดการด้านการตลาดเพื่อสังคม  ให้มีรายได้สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน

(6) ยุทธศาสตร์การพัฒนามูลนิธิโครงการหลวง เป็นองค์กรที่มีคุณธรรม มีระบบปฏิบัติงานที่ดี และมีความยั่งยืน

เพื่อให้มูลนิธิโครงการหลวงเป็นองค์กรที่มีธรรมาภิบาล บุคลากรเป็นมืออาชีพ มีระบบปฏิบัติงานที่ดี มีแผนการเสริมสร้างกองทุนสำหรับการปฏิบัติงานที่เหมาะสม เพื่อให้มีผลสำเร็จของการปฏิบัติงานที่ดี สามารถพึ่งพาตนเอง มีความมั่นคงมีระบบงานที่ดีและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่มีมาตรฐาน ทั้งในระดับภายในประเทศและต่างประเทศ ประกอบด้วยยุทธศาสตร์ จำนวน 5 แผนงาน ได้แก่

• แผนงานที่ 1 การพัฒนาระบบการปฏิบัติงานและพัฒนาศักยภาพของบุคลากรในองค์กร ตามวงจรการพัฒนาคุณภาพงานอย่างต่อเนื่อง ให้มีขีดความสามารถในการแข่งขันมากขึ้น และนำไปสู่องค์กรที่มีสมรรถนะสูง มีความเป็นเลิศ และมั่นคงยั่งยืน
• แผนงานที่ 2 การวางแผนการใช้ทรัพยากร และการปฏิบัติงานทุกขั้นตอนอย่างมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลเกิดประโยชน์สูงสุดในการบริหารจัดการ
• แผนงานที่ 3 การอำนวยการและประสานงานการปฏิบัติงานเชิงบูรณาการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการ
• แผนงานที่ 4  เสริมสร้างจิตสำนึกสาธารณะ/จิตอาสาแก่บุคลากรและชุมชนในพื้นที่โครงการหลวง ในการทำความดีเพื่อสังคม และทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม
• แผนงานที่ 5 การพัฒนาความร่วมมือทางวิชาการระหว่างมูลนิธิโครงการหลวงกับหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ